In Biekorf 2022, 2, wordt op p. 165 een foto gereproduceerd van het burgemeestersportret van de politicus en herenboer Auguste Wieland (1756-1833) (1). Er bestaat geen eigentijds portret van hem en we zullen hier uiteenzetten wanneer die vrije interpretatie van zijn portret tot stand kwam.
Tijdens het bombardement van Oostende in de Tweede Wereldoorlog brandde in de nacht van 27 op 28 mei 1940 het oude stadhuis aan het Wapenplein totaal af. Het stadsarchief ging hierbij verloren maar ook de schilderijen met onder meer de portretten van de burgemeesters. Begin jaren vijftig kreeg de Oostendse kunstschilder Emile Bulcke (1875-1963), tijdens het burgemeesterschap van de liberaal Adolphe Van Glabbeke (19O4-1959), van het gemeentebestuur de opdracht om een nieuwe portrettengalerij van de burgemeesters samen te stellen. Adolphe Van Glabbeke was burgemeester van Oostende van 1953 tot aan zijn plots overlijden in 1959.
Emile Bulcke , die de opdracht aanvaardde, was in zijn tijd de meest gerenommeerde portretschilder van Oostende (2). Hij had die opdracht aangenomen maar het zou een titanenwerk worden wegens het gebrek aan documentatie en de wil om het zo natuurgetrouw mogelijk uit te voeren. Op 30 juni 1956 werd de reeks nieuwe portretten officieel voorgesteld met een tentoonstelling in de leeszaal van het nieuwe Kursaal (3) die doorging tot 16 juli 1956. De kunstenaar was toen al 81 jaar oud. In totaal waren het 16 portretten van de volgende burgemeesters:
Jacques Chevalier 1641-1644
Arnould Hoys 1761-1778
André Van Iseghem 1788-1794 en 1805-1814
Charles Delmotte 1814-1821
Jean-Baptiste Serruys 1821-1831
Jean-Baptiste Lanszweert 1831-1836
Henri François Serruys 1836-1860
Jean Van Iseghem 1861-1882
Charles Janssens 1882-1887
Jacques Montagnie 1888-1892
Alphonse Pieters 1892-1912
Auguste Liebaert 1912-1919
Edouard Moreaux 1920-1940
Henri Louis Emile Serruys 1940-1941 en 1944-1952
Louis Van den Driessche 1952-1953
Adolphe Van Glabbeke 1953-1959
Adolphe Van Glabbeke schonk zijn portret aan de Stad Oostende en Emile Bulcke schonk het portret van Alphonse Pieters wiens portret hij reeds geschilderd had in 1920 maar in de brand van 1940 gebleven was. In de 17de en 18deeeuw waren er natuurlijk nog meer burgemeesters geweest maar voor de kunstschilder was het onmogelijk om dat te reconstrueren op het gevaar af om met totaal verzonnen portretten af te komen. Goed geschilderd maar imaginair. Maar waar lezen we de naam van Auguste Wieland ? Emile Bulcke vulde in 1956-1957 de reeks aan met de portretten van A. Wieland , van 1 juli 1797 tot 29 juli 1798 burgemeester (voorzitter van de municipale raad) en van Thomas Blake jr. (1765 ?- na 1805) (4).
In totaal gaat het dus om 18 portretten die nu nog in het nieuwe stadhuis hangen, Vindictivelaan 1. Die reeks werd aangevuld met de portretten van de meer recente burgemeesters. Het portret van Auguste Wieland is fantasie maar geprojecteerd naar de oorspronkelijke tijd niet geheel fantasieloos. Het doet geen afbreuk aan het talent van Emile Bulcke. Dat was een portretschilder pur sang.
Willy Dezutter
1 Koenraad Vandenbussche, Auguste Wieland (1756-1833), in: Biekorf, 122 (2022), 3, p. 163-199 met afb. p. 165.
2 N. Hostyn, Vergeten Oostendse schilders. VII. Emile Bulcke, in: De Plate, 8, (1979), 3, p. 3-12 en N. Hostyn, Emile Bulcke kunstschilder en beeldhouwer 1875-1963. Museum voor Schone Kunsten, Oostende, 1989.
3 Gebouwd in 1950 in modernistische stijl naar de plannen van de Antwerpse architect Léon Stynen (1899-1990).
4 J. Parmentier, Het gezicht van de Oostendse handelaar. Studie van de Oostendse kooplieden, reders en ondernemers actief in de internationale maritieme handel en visserij tijdens de 18de eeuw. Oostende (Historische Publicaties 11) 2004, p. 46-47.
Dit artikel verscheen in het tijdschrift Biekorf, 122 (2022), 3, p. 378-380.
Addendum
Thomas Blake Jr.
De historicus Koenraad Vandenbussche vond de juiste geboorte- en sterfdatum van Thomas Blake die van 21 januari 1801 tot 25 april 1805 burgemeester was van Oostende. Hij werd geboren in Oostende op 8 maart 1758 en overleed in Eernegem op 25 januari 1828. Op het tijdstip van overlijden verbleef hij in Eernegem in het huis van zijn oudste dochter Helena, weduwe van notaris Pieter Farazijn (1).
1 Koenraad Vandenbussche, Over Oostends burgemeester Thomas Blake Jr (1758-1828), in : Biekorf, (122), 2022, 4, p. 499-501.