Enkele jaren geleden kwam een Vlaamse bedevaarder om het leven toen hij onder een trein terecht kwam bij het uitladen van de rolstoelen van Lourdespelgrims. Niet alleen katholieke pelgrims kunnen een slechte ervaring oplopen met een trein. In 2013 vonden in de Indische staat Bihar 37 hindoeïstische pelgrims de dood bij het oversteken van een spoorweg. Ze werden door een voorbij razende trein gegrepen. Nu is Maria wel een belangrijke middelares tussen de mensen en god maar een reis naar de Franse Pyreneeën blijft vol gevaar. Regelmatig verongelukken er autobussen met pelgrims op weg naar de moeder van de Heer. Het is daarom wel praktisch om een replica van de Lourdesgrot te hebben naast de kerk van je eigen gemeente. Zo de god van de christenen al niet almachtig is, zit ook Allah, de god van de moslims, regelmatig te slapen. Op 11 september 2015, de eerste dag van het Islamitisch Offerfeest, stak er een hevige storm op in Mekka en viel er een grote hijskraan om. Resultaat: 107 doden en 230 gewonden. Maar het ergste moest nog komen. Tijdens de slotdag van de Hadj, de jaarlijkse bedevaart naar Mekka, werden er op 24 september 2015 andermaal honderden pelgrims onder de voet gelopen. In 1990 waren er 1426 dodelijke slachtoffers en nu startte men op het aantal 717 maar dat werd op 29 september 2015 al bijgesteld op 1100. Andere bronnen geven nog hogere cijfers (tot 2110 doden) maar in feite tracht de overheid het juiste aantal te verdoezelen om rivaal Iran te ontzien. Het duidelijkst was de Saoedische minister die zei: “Tegen de wil van god kunnen we niets ondernemen”. Al dat gedrang is nodig voor de rituele steniging van de duivel ! Een massa die in beweging komt ontsnapt aan de almacht van Allah. Maar zoiets kan overal gebeuren, op Westerse muziekfestivals en in voetbalstadions. Zowel de god van de moslims al die van de christenen is nu eenmaal een slechte groepsmanager.
Gradaties van lijden
Maar er zijn verschillende gradaties van lijden. Op 14 mei 2015 was er in Brugge op Hemelvaartsdag de afgelasting van de H. Bloedprocessie wegens de regen. Die nooit wetenschappelijk onderzochte relikwie van het zogezegde bloed van Jezus Christus (1) kwam in het begin van de 13de eeuw in Brugge terecht na de Vierde Kruistocht (1203-1204). De kruisvaarders plunderden toen Constantinopel onder leiding van Graaf Boudewijn IX en namen die relikwie mee. Niemand is beschaamd om met dat gestolen goed door de straten van Brugge te trekken, ook al is het een relict van de dubieuze reliekenhandel (2). Dus zelfs de rondgang met het bloed van zijn eigen zoon laat god onverschillig. De tickets (verkocht aan de toeristen, voorheen pelgrims geheten) werden niet terugbetaald. “De tickets zijn via verschillende kanalen verkocht zodat het moeilijk is om iedereen terug te betalen” luidde de uitleg. God is niet almachtig maar kennelijk ook niet alwetend. Maar ook een andere processie in Brugge ging voor het tweede jaar op rij niet door wegens slecht weer. Op 15 augustus 2014 en 2015 ging de Blindekensprocessie (3) niet uit. In 1304, in de Slag bij de Pevelenberg, stond de Moeder Gods nog aan de zijde van de Vlamingen tegen de Fransen, maar de non-pacifistische en partijdige Maagd Maria is als weergodin volstrekt onbetrouwbaar gebleken. Weten de organisatoren dan niet meer dat men een mand met eieren naar de Arme Klaren moet brengen ? Zelfs de traditie om goed weer af te smeken is in Brugge te niet gedaan toen in 1990 het Klooster van de Arme Klaren Coletienen op tamelijk tumultueuze wijze werd opgedoekt (4).
Godsdienstoorlogen
Ongenuanceerd kan men daar niet over redeneren maar het staat toch wel vast dat het dikwijls god zelf is die voor de aanleiding tot bloedvergieten zorgt. Kruistochten naar het Heilig Land (1095-1274), kruistochten tegen ketters (bijv. de Katharen), de Reformatie (tussen protestanten en katholieken), de zeer bloedige Dertigjarige Oorlog (1618-1648) en natuurlijk de recente gebeurtenissen in de moslimwereld tussen soennieten en sjiieten. Het is zo maar een losse greep. Zelfs koning Willem I stuurde in 1830-1831 extra troepen naar Zeeuws-Vlaanderen omdat hij bang was dat de overwegend katholieke bevolking voor het katholieke Zuiden zou kiezen !
Kwaad en lijden
Het is hier niet de plaats om het bovenstaande uitgebreid theologisch te kaderen. Volmaakt als hij is heeft god uiteraard de beste van alle mogelijke werelden geschapen (Leibniz). Dat is het hele vraagstuk van de theodicee, het geloven in een almachtige god die het kwaad en het lijden in de wereld toelaat. Ook zonder zo’n god blijven er onschuldige kinderen sterven en gaan de goede mensen dikwijls eerder dood dan grote schurken. Af en toe is er toch twijfel bij de grote baas. In Italië werd in 1978 de christendemocratische partijleider Aldo Moro door de Rode Brigades ontvoerd en vermoord. Moro was een jeugdvriend van paus Paulus VI en in de kathedraal van Sint-Jan van Lateranen hield de door verdriet getekende paus op 13 mei 1978 een uitzonderlijke toespraak waarbij hij god ter verantwoording riep. Hij deed dat door de beroemde bijbelverzen van het boek Job in te roepen: “Verklaar uw optreden tegen mij. Wat voor zin heeft het dat gij onrecht doet, uw eigen schepsel verstoot maar schurken in bescherming neemt ?”
Op een ongevoelige god die zou bestaan buiten het universum zitten wij niet te wachten.
Willy Dezutter
1. Een suggestie voor onderzoek naar de relikwie van het H.Bloed werd door ons al gedaan in 2012. Zie: Willy Dezutter, Jezus Christus in tegenlicht. Een kritisch onderzoek. Brugge, 2012, p. 26-27;
2. Gertrud Schiller, Ikonographie der christlichen Kunst. Band 2, Die Passion Christi, Gütersloh,1968, p. 203
3. De Blindekensprocessie of de Brugse Belofte is een jaarlijkse processie op de feestdag van Maria ten Hemelopneming (15 augustus) die een parcours volgt van de Onze Lieve Vrouw van Blindekenskapel naar de Onze Lieve Vrouw ter Potteriekerk. In 1304 beloofden de vrouwen van de Brugse ambachtslieden dat zij jaarlijks een zware kaars van 36 pond zouden offeren indien hun zonen en echtgenoten heelhuids zouden terugkeren van de slag bij de Pevelenberg. Die belofte zou gedaan zijn aan de Heilige Maagd Maria. Moderne geschiedschrijvers laten dat irrationeel gegeven liever weg wanneer ze het hebben over de Vlaams-Franse twisten uit het eind van de 13de en begin 14de eeuw. Een algemene herziening dringt zich op. Noch om religieuze (het verheerlijken van een militaire overwinning door de hulp van de Moeder Gods !) noch om politieke redenen zou men zo’n stoet in het openbaar domein mogen toelaten. Absurde beloftes mag men probleemloos breken. Dat heeft niets met tradities te maken. Die zijn namelijk niet onveranderlijk. In Ieper gooit men tijdens de kattenstoet ook geen levende katten meer van het Belfort. Daar is men al in 1817 mee gestopt.
4. Het aantal roepingen in dit klooster liep al terug toen de laatste acht kloosterzusters besloten om naar een kasteel te verhuizen in het zuiden van Frankrijk. Ze reden rond in een limousine, bezaten verschillende Mercedessen en renpaarden. Ze bezochten ook casino’s. Dat was allemaal zeer merkwaardig te noemen voor een bedelorde ! Het hele verhaal kan men lezen in: Ronny Crab en Douglas De Coninck, De Schat van de Arme Klaren. Uitgeverij Epo, 1991. Het klooster in Brugge werd afgebroken en op de kloostergronden verrees het bouwproject “Colettijnenhof”.